Guillain-Barré syndrome (GBS) หรือกลุ่มอาการกิลแลง-บาร์เร (Guillan Barre Syndrome) หรือ ภาวะภูมิคุ้มกันแปรปรวน เกิดขึ้นเมื่อระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติและผลิตสารภูมิคุ้มกันหรือแอนติบอดี ออกมาทำลายเซลล์ประสาทของระบบประสาทรอบนอกจนอักเสบและสูญเสียการทำงาน ซึ่งมีรายงานจากต่างประเทศกล่าวถึงโอกาสในการเกิดโรค GBS ที่เชื่อมโยงกับการฉีดวัคซีน Covid-19 เนื่องจากวัคซีน เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่อาจทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติได้

โดในปัจจุบันทางการแพทย์แบ่งกลุ่มอาการ GBS ออกเป็นหลายชนิด โดยชนิดหลัก ๆ ที่มักพบมีดังนี้

• Acute Inflammatory Demyelinating Polyradiculoneuropathy: AIDP เป็นชนิดที่พบได้มากที่สุด อาการทั่วไปคือกล้ามเนื้ออ่อนแรง โดยเริ่มจากอวัยวะส่วนล่างของร่างกายอย่างเท้าและขา แล้วค่อย ๆ ลุกลามขึ้นไปยังอวัยวะส่วนบน เช่น แขน ใบหน้า เป็นต้น
• กลุ่มอาการมิลเลอร์ ฟิเชอร์ (Miller Fisher Syndrome: MFS) กลุ่มอาการ GBS ชนิดนี้พบบ่อยในชาวเอเชีย ผู้ป่วยจะเกิดอัมพาตบริเวณดวงตาเป็นอันดับแรก
• Acute Motor-Sensory Axonal Neuropathy: AMSAN และ Acute Motor Axonaสาเหตุของการเกิดโรคนี้Neuropathy: AMAN เป็นชนิดที่มักพบในคนจีน ญี่ปุ่น และเม็กซิกันเป็นหลักซึ่งเป็นรูปแบบที่พบได้น้อยที่สุด

สาเหตุของกลุ่มอาการ Guillain-Barré syndrome (GBS)

เมื่อระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายหันมาทำลายเซลล์ประสาทของระบบประสาทรอบนอก ซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวกลางคอยแปลงสัญญาณจากสมองเพื่อส่งไปยังกล้ามเนื้อให้เคลื่อนไหวตามคำสั่ง เซลล์ประสาทจะเกิดการอักเสบและสูญเสียการทำงาน ส่งผลให้กล้ามเนื้อรับสัญญาณที่สมองส่งมาไม่ได้และมีอาการของ GBS ดังข้างต้น

ทั้งนี้ กลุ่มอาการ GBS เกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย แต่ผู้ป่วยส่วนมากอยู่ในวัยผู้ใหญ่ และเป็นเพศชายมากกว่าเพศหญิง โดยในปัจจุบันทางการแพทย์ยังไม่พบสาเหตุที่แน่ชัดของกลุ่มอาการนี้ แต่เชื่อว่าอาจมีปัจจัยเสี่ยงบางอย่างที่กระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายทำงานผิดปกติ ได้แก่

• การติดเชื้อโดยเฉพาะเชื้อ Campylobacter Jejuni ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่ทำให้เกิดอาการท้องเสียและเป็นปัจจัยเสี่ยงหลักที่อาจก่อให้เกิดกลุ่มอาการ GBS ตามมา รวมถึงการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหารจากเชื้อโรคอื่น ๆ การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ เป็นต้น
• วัคซีนเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่อาจทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ แต่มีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยมาก

การรักษากลุ่มอาการ GBS

กลุ่มอาการ GBS ไม่มียาหรือวิธีรักษาเฉพาะ ในระยะแรก ทางการแพทย์อาจใช้วิธี เช่น การแลกเปลี่ยนพลาสม่า (Plasmapheresis) และ การบำบัดรักษาด้วยอิมมูโนโกลบูลิน (Immunoglobulin Therapy) เป็นต้น

นอกจากนี้ การรักษาโดย Physical Therapy มีส่วนสำคัญในการช่วยฟื้นฟูผู้ป่วย ต่อจากระยะแรก ซึ่งในการฟื้นฟูร่างกายสามารถเยียวยาตนเองได้ เพียงแต่ต้องใช้ระยะเวลา แนวทางการรักษาเพื่อประคับประคองอาการไม่ให้แย่ลง และช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น โดยนักกายภาพจะช่วยกระตุ้นให้เกิดการเคลื่อนไหว ป้องกันการยึดติดของเนื้อเยื่อ,ข้อต่อ เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ป้องกันการฝ่อลีบ เพื่อกลับมาทำกิจกรรม เช่น ยืน,เดิน ได้ ช่วยฝึกให้หายใจให้ถูกต้อง ช่วยลดภาวะหอบเหนื่อย กระตุ้นให้ออกกำลังกายกายที่เหมาะสม ไม่หนักและเหนื่อยจนเกินไป ทั้งนี้ ระยะเวลาการรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรคที่แตกต่างกัน